Rodzaje elektroterapii
Elektrostymulacja jest jednym z zabiegów działu elektroterapii. Jak wskazuje nazwa, jej istotą jest stymulowanie, czyli pobudzanie mięśni za pomocą energii elektrycznej. Zadaniem zabiegu jest utrzymanie zdolności odnerwionego mięśnia do skurczu, zapobieganie zanikom mięśniowym a także przywracanie siły i rozbudowa masy mięśnia. Tkanka mięśniowa, której podstawową jednostką budowy jest sarkomer, składa się z włókien aktynowych i miozynowych. W momencie skurczu włókna te niejako wsuwają się między siebie, przez co dochodzi do skrócenia mięśnia, czyli właśnie do skurczu. Aby mięsień funkcjonował prawidłowo, był silny i sprężysty musi pracować. Niekiedy jednak ten proces jest utrudniony z powodu unieruchomienia pacjenta, czy uszkodzenia nerwów odpowiedzialnych za przewodzenie impulsów aktywujących dany mięsień.
Żeby łatwiej było zrozumieć specyfikę problemu, można wyobrazić sobie, że mięsień jest to narząd połączony kablami, czyli nerwami z centralnym układem sterującym, czyli z mózgiem. Żeby doszło do skurczu mięśnia impuls musi zostać wysłany z ośrodkowego układu nerwowego (mózgu), przepływa siecią nerwów po czym trafia do mięśnia powodując jego skurcz. Problem zaczyna się gdy na którymś etapie impuls ma utrudniony przepływ, wtedy do skurczu nie dojdzie. Bodziec wysyłany z mózgu nie dociera do mięśnia. Taka sytuacja doprowadza do szybkiego osłabienia i zwiotczenia tkanki mięśniowej. W przypadku układu mięśniowego powiedzenie, że “nieużywane narządy zanikają” jest jak najbardziej na miejscu. Masa mięśniowa zanika nie tylko w sytuacji odnerwienia, ale również podczas unieruchomienia kończyny. Łatwo zauważyć, że po zdjęciu opatrunku gipsowego czy innego zaopatrzenia unieruchamiającego, chora kończyna ma mniejszy obwód od tej zdrowej. Jest to spowodowane ograniczeniem czy wręcz nie używaniem mięśnia. Dodatkowo aby wrócić do stanu sprzed unieruchomienia potrzeba nawet trzy razy więcej czasu niż trwało samo unieruchomienie. I tak, kiedy pacjent ma nogę w gipsie 2 tygodnie, to rekonwalescencja może zająć nawet 6 tygodni.
Podczas zabiegu powinno dojść do widocznego skurczu stymulowanych mięśni, może to powodować także ruch kończyn. Kiedy mięsień jest tylko osłabiony, czyli nie są uszkodzone nerwy, celem terapii jest jedynie wzmocnienie mięśnia i zwiększenie jego masy. Zapobiega się tym samym dalszemu osłabianiu, na przykład w sytuacji długotrwałego unieruchomienia. Po zabiegu mięśnie są lepiej ukrwione, poprawia się miejscowo metabolizm.
Wskazania:
- zaniki i osłabienie mięśni.
- porażenia i niedowłady mięśni spowodowane urazami, infekcjami czy nowotworami.
- pobudzanie mięśni i poprawa ukrwienia podczas zabiegu mogą zmniejszyć problem z cellulitem.
Przeciwwskazania:
- osoby z rozrusznikiem serca
- padaczka
- ciąża
- aktywna choroba nowotworowa
- niewydolność krążeniowa
Galwanizacja to jeden z zabiegów elektroterapii z wykorzystaniem prądu stałego. Wskazaniem do jej stosowania są między innymi: bóle i przeciążenie mięśni, zapalenia związane z układem nerwowym, nerwobóle, stany po urazach, zaburzenia krążenia obwodowego oraz choroba zwyrodnieniowa stawów.
Wskazania
- bóle, napięcie i przeciążenie mięśni, zapalenia związane z układem nerwowym,
- porażenie nerwu twarzowego,
- nerwobóle,
- stany po urazach,
- trudno wchłaniające się krwiaki,
- obrzęki,
- powikłania po złamaniach (przyspiesza zrost kostny),
- zaburzenia krążenia obwodowego
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
Przeciwwskazania
- infekcje,
- ostre stany zapalne skóry (np. owrzodzenia).
- zaburzenia czucia,
- podatność na zakrzepy (np. zakrzepowe zapalenie żył) i zatory.
- ciąża
- wczepione urządzenia elektroniczne (np. rozrusznik serca),
- metalowe elementy (np. endoprotezy, jeśli prąd miałyby przepływać przez to miejsce).
Jonoforeza polega na wprowadzeniu do chorego miejsca lekarstwa dzięki przepływowi prądu o stałym natężeniu. Jest skuteczna przy bólach stawów, kręgosłupa, nerwobólach, stanach zapalnych. Zaletą tej formy fizykoterapii jest fakt, że jest ona bezbolesna.
Wskazania
- na kości, które nie chcą się zrosnąć, zaburzenia naczynioruchowe, zapalenie krtani – chlorek wapnia;
- na blizny, przykurcze bliznowate – jod;
- na nerwobóle – prokainę (lignokainę);
- przy stanach zapalnych skóry, tkanek miękkich, drobnych stawów – hydrokortyzon;
- na trudno gojące się owrzodzenia, drożdżycę paznokci – cynk;
- przy urazach, zwłaszcza u sportowców – żele typu voltaren (nowa metoda);
- na stany zapalne oka – wapń z hydrokortyzonem (uszczelnia ściany naczyń i działa przeciwzapalnie); mokry okład kładzie się na oku, dzięki czemu lek działa o wiele szybciej niż krople czy tabletki.
- jonoforeza jest również stosowana w kosmetyce.
Przeciwwskazania
- rak (obecny lub przebyty)
- ciąża
- rozrusznik serca
- uczulenie na leki stosowane podczas zabiegu
Prądy tens to przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS – Transcutaneus Electrical Nerve Stimulation). Prądy te stanowią przydatną metodę leczniczą z zakresu medycyny fizykalnej w schorzeniach, których pierwszoplanowym objawem staje się ból. Działanie przeciwbólowe (blokowanie bodźców i stymulacja wydzielania endorfin), alternatywa dla egzogennych analgetyków. Prądy Tens to metoda leczenia analgetycznego, która dodatkowo wykorzystuje zdolność prądu impulsowego o częstotliwości 100 – 200 Hz, do wywołania relaksacji mięśni szkieletowych. Prądy Tens są to prądy średniej i wysokiej częstotliwości, które silnie działają przeciwbólowo. Działanie przeciwbólowe oparte jest na wygaszaniu bólu poprzez stymulację nerwów.
Czas trwania zabiegu: 15-30 minut
Wskazania:
- ostre i chroniczne zespoły bólowe mięśni,
- bóle kręgosłupa i bóle stawów,
- nerwobóle,
- zaburzenia zrostu kostnego,
Przeciwwskazania:
- gorączka,
- wszczepiony rozrusznik serca,
- ciąża,
- nowotwory,
- zaburzenia czucia,
- metal na drodze przepływu prądu,
- ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich,
- epilepsja
